Türkiye, önündeki büyük engelleri aşarak ilk defa yeni nesil teknolojiye yakın, 5. nesil bir uçağa dönüşmesi hedeflenen, bir platformu uçurmayı başardı [1]. Daha gidilecek çok yol var. Bunu " Milli Muharip Uçak (MMU), F-35'in Yerini Tutar Mı?" [2] yazısı ve "Türkiye, F-35 Muadili Bir Uçağı Kendi İmkanlarıyla Üretebilir mi?" [3] ile belirtmiştik.
Ülkemizde ne kadar teknoloji konusunda önemli mesafeler alınsa, gidilecek çok daha uzun yol olduğunu savunsak da gelişmiş ülkelerin de benzer sorunlar ile uğraştığını görmek bizi rahatlatabilir. Teknoloji geliştirmek gerçekten zor bir süreç.
WASHINGTON — F-35 programı operasyonel testlerden geçerken, kritik teknik eksikliklerin sayısı yavaş yavaş azalıyor. Ancak, eksikliğin kendisi bilinse bile, bu sorunların kökeni halka açıklanmıyor.
F-35 Ortak Program Ofisi, savaş uçağının kalan yedi kritik eksikliğini belirtmeyi reddetti ancak yaptığı açıklamada her sorun için düzeltmeleri belirlediğini ve test ettiğini söyledi.
 |
| Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II |
F-35 JPO sözcüsü Laura Seal, "Eksikliklerin ayrıntıları (gizli olmayan eksiklikler bile olsa) kamuya açıklanamaz çünkü bilgi operasyonel açıdan hassastır ve yayınlanması ABD ve dünya çapında F-35'leri işleten ülkeler için zararlı olabilir" dedi.
Seal, kalan tüm kritik eksikliklerin kategori 1B sorunları olarak sınıflandırıldığını ve bunların "göreve hazır olma üzerinde kritik bir etkiyi" temsil ettiğini belirtti. Diğer sorun kategorisi olan 1A operatörün hayati tehlikesinin olduğunu gösterir.
 |
| Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II |
Lockheed Martin ayrıca eksikliklerle ilgili ek ayrıntı vermeyi de reddetti. “Tüm F-35 eksiklik raporlarını takip ediyoruz. Ancak, tüm eksiklik raporları sözleşmeye bağlı eksiklikleri temsil etmiyor, bunun yerine gözlemleri veya potansiyel ürün iyileştirmelerini temsil ediyor olabilir" dedi.
Haziran 2019'da Defense News [4], F-35'e ilişkin, o dönemde kitaplarda yer alan 13 kategorideki sorunların tamamının ayrıntılarını içeren bir rapor yayınladı. Bu rapor, F-35 kritik eksikliklerinin tam listesinin kamuya açıklandığı ilk rapordu.
Program ofisi Nisan 2020'de kritik kusurların sayısının yediye düştüğünü ve daha önce yayınlanan bilinen sorunlar listesinden yalnızca üç eksikliğin kaldığını doğruladı:
- F-35'in kokpit basınç düzenleme sistemiyle ilgili teknik bir sorun, aşırı sinüs ağrısı veya barotravma vakasına yol açtı. Nisan 2020'de program ofisi, düzeltmenin uçuş testinden sonra çözebileceğine inanıyordu.
- Ortam ışığının az olduğu gecelerde, F-35 kaskına yerleştirilmiş gece görüş kamerası, pilotların gemilere inmesini zorlaştırabilecek yatay yeşil çizgiler gösterebiliyor. JPO, eksikliğin 2021'de çözüldüğünü ilan etme umuduyla sorunu düzeltip düzeltmeyeceğini değerlendirmek için III. Nesil kask için bir yazılım güncellemesini test etmeyi planlamıştı.
- F-35'in Northrop Grumman yapımı AN/APG-81 aktif elektronik taramalı dizi radarı gereksinimleri karşılıyor ancak Donanma, deniz arama modundayken daha geniş bir alanı tarayabilecek şekilde sistemi güncellemek istiyor. 2020 yılında program ofisi, uçağın aviyonik ekipmanında yazılım güncellemesi yapılan 2024 yılına kadar bu konunun takip edileceğini belirtti.
JPO, bu spesifik eksikliklerin çözülüp çözülmediği konusunda yorum yapmaktan kaçındı. Ancak Seal, yedi kritik eksiklikten dördünün Ekim ayı sonuna kadar düzeltilmesinin beklendiğini ve bir diğer eksikliğin ise gemideki testlerden sonra 2022 başlarında düzeltilmesinin planlandığını belirtti. Seal, programın "test programlarına kadar çalışma halinde olan" kalan iki eksikliğin çözümü için zaman çizelgesi belirlemediğini söyledi.
 |
| Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II |
Hükümet Sorumluluk Ofisi, Pentagon tam oranlı üretimi onaylamadan önce programın F-35'in tüm kritik eksikliklerini gidermesini tavsiye etti; gözlemci, bu eylemin "testler tamamlanmadan önce uçak üretmeye devam etmekten kaynaklanan ek eşzamanlı maliyet potansiyelini azaltacağını" söyledi.
Program ofisi, canlı eğitimde simüle edilemeyecek kadar karmaşık olan, düşman uçaklarının ve silahlarının son derece gerçekçi versiyonları da dahil olmak üzere, düşman tehditlerini taklit eden sanal bir ortam olan Ortak Simülasyon Ortamı üzerindeki çalışmayı bitirene kadar bu testlerin yapılamayacağını belirtti.
Savunma Bakanlığı, 2019'daki tam üretim kararından önce F-35 simülatör testini tamamlamayı planlıyordu, ancak test yetkilileri simülatörde teknik sorunlar keşfetti ve Ortak Simülasyon Ortamı gerektiren 64 testi tamamlayamadı.
 |
| Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II |
Seal, 1. kategorideki ana eksikliklerin yanı sıra, programın 2. kategoride 850 eksikliği de izlediğini söyledi; bunlar "görevi başarılı bir şekilde tamamlamanın önünde olası bir engel veya kısıtlama" oluşturan küçük sorunlardı.
850 küçük sorundan 165'i "geliştirmeler" olarak sınıflandırıldı; bu da bunların, bildirilen çoğu eksiklik gibi programın gereksinimlerinden bir sapmayı temsil etmediği anlamına geliyor. Seal, bu özelliklerin genellikle önerilen gelecekteki yükseltmeler olarak görüldüğünü söyledi.
Yorumlar
Yorum Gönder
Lütfen hakaret, küfür ve incitici sözler kullanmayın.